Pulsvissers op Urk voelen zich slachtoffer van ‘volstrekte flauwekul’

Decennia lang werd op de tweede woensdag van februari gebeden voor smeltend ijs. Opdat de Urker botters snel de havens weer konden verlaten. In tijden van klimaatverandering werd woensdag op de jaarlijkse ‘Biddag voor gewas en arbeid’ geen beroep gedaan op de weergoden. De dominee richtte zijn gebed tot de hoge heren in Straatsburg, opdat zij genadig zullen zijn voor de pulskorvissers uit Urk.

Het gebeurde in het bijzijn van minister Carola Schouten (Landbouw, ChristenUnie). In de Christelijk Gereformeerde Kerk Ichthus ging zij na de dienst in gesprek met de vissers over het naderende onheil: het vrijwel volledige einde per 2021 van de innovatieve pulsvisserij, waarin miljoenen zijn geïnvesteerd in Nederland.

Als Schouten naast pulskorvisser Jacob de Boer gaat zitten, ritst hij het leren hoesje om zijn bijbel open. ‘Wat moet ik doen?’, vraagt hij de minister. ‘Hier staat: God verbiedt alle misbruik en verspilling van zijn gaven.’ Dan bladert hij naar Romeinen 13, waar wordt opgeroepen tot onderwerping aan de overheid. ‘Als ik stop met het duurzame pulskorvissen, ga ik in tegen Gods woord. Als ik doorga, onderwerp ik me niet aan de overheid. Dit zijn mijn gewetensvragen.’

Zware balk

Pulskorvissen, waarbij met name tong door stroomstootjes worden opgeschrikt en in het net belanden, is verboden in Europa. Met de oude boomkormethode wordt de bodem omgewoeld door een zware balk, waardoor veel brandstof nodig is en het bodemleven de nodige schade oploopt. Op zoek naar een duurzamere manier van vissen kreeg een aantal Nederlandse schepen tien jaar geleden ontheffingen voor het vissen met stroomstootjes.

De pulskor en de boomkor: hoe werken ze?
_{Lees verder onder de graphic}

Aanvankelijk ging het om circa 20 schepen voor wetenschappelijk onderzoek, ofwel 5 procent van de toenmalige vloot. Na slechte jaren aan het begin van dit decennium – met hoge brandstof- en lage visprijzen – bleek de pulskor voor vissers een uitkomst. Met goedkeuring van de Europese Commissie steeg het aantal naar 84 ontheffingen. De vissers verdienen er goed mee.

Een jarenlange campagne van de Franse milieuorganisatie Bloom maakt een einde aan het succes. De ‘industriële’ vorm van vissen zou schadelijk zijn en het einde betekenen voor de kleinschalige vissers, veel gezien onder Franse vlag. ‘De machtsverhoudingen zijn radicaal veranderd sinds Bloom begon met het onthullen van een serie serieuze gebreken bij vissen met elektronica’, schrijft de organisatie jubelend in een persbericht.

Net als de dominee spreekt Schouten van een dag vol frustratie. ‘Frustratie over besluiten en waar die op zijn gebaseerd’, zegt de minister tegen de zaal vol vissers. ‘Nou, op niets.’ Ook marien bioloog Adriaan Rijnsdorp van Wageningen stoort zich mateloos aan ‘alle dood en verderf’ die Bloom heeft gepredikt over de ecologische gevolgen van pulsvissen. ‘Allemaal volstrekte flauwekul’, zegt de man die vier jaar lang het Nederlandse onderzoek naar pulsvissen leidde.

Kolenstroom

Jan Hakvoort werkt met deze ‘wekker’-methode en kan er nu nog goed van rondkomen. Maar hij begrijpt wel dat sommigen nu zeggen: ‘Als ik terug moet, stop ik ermee.’ Voor zichzelf vreest hij dat ‘alles weer op een kluit’ komt te vissen. ‘Met de boomkor red ik het ook wel, maar waar het mij om gaat is dat we hier goed bezig zijn voor het klimaat’, zegt een visser die niet met naam in de krant wil. ‘Dit besluit voelt alsof de zonnepanelen van je dak worden geschroefd en je voortaan weer kolenstroom krijgt.’

Voor Rijnsdorps onderzoek was het goed dat zo veel vissers de voordelen inzagen van het pulsvissen, maar hij ziet ook dat Nederland te snel is gegaan. ‘Er is te weinig gewerkt om vanaf het begin steun van andere landen te vinden.’ Schouten zegt dat kort na haar aantreden ‘al zwaar weer op komst was’ en dat ze heeft proberen te redden wat ze kon.

De minister wil nu vooral naar de toekomst kijken, en trekt 15 miljoen euro uit om vissers nieuwe innovaties te laten ontdekken. ‘We zongen net schouder aan schouder’, zegt ze. ‘Ik sta naast jullie. Het eindigt niet hier.’

Velen vrezen voor nieuwe teleurstellingen, maar dit is het antwoord waar ook Jacob de Boer – de visser met de bijbel – het mee moet doen. ‘Legt u dan het Europese besluit naast u neer’, probeert hij nog. Schouten: ‘U kunt niet van mij vragen de wet te overtreden.’ De Boer: ‘U vraagt dit wel van mij met het woord van God.’

Rinse de Boer (‘Van de UK195’) is niet de enige die zegt hoe dan ook door te zullen gaan met pulsvissen. ‘Weet je wat ze in Frankrijk doen als Macron niet wil luisteren?’, is zijn boodschap aan Rutte. ‘Dan trekken ze een geel hesje aan en steken ze andermans auto in de fik. Zo ben ik niet, want dan heb ik hier in de kerk niets te zoeken. Maar als Rutte niet alsnog met een oplossing komt, gooi ik Nederland dicht. Dan leg ik de UK195 voor de sluizen van IJmuiden.’